Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753
Mousso-envelado-coumuno
Encalypta vulgaris
Encalyptaceae
Nom en français : Éteignoir commun.
Descripcioun :Aquelo mousso, dóu gènre Encalypta, trachis sus roco cauquiero. Es uno pichoto mousso auto de 0,5 à 2 cm que fai facilamen d'espouroufite. Se recounèis à soun boursoun cubert d'un tapadou que douno d'èr à un amoussadou de bougìo (coume lis àutri Encalypta) e à soun peristome simple.
Usanço :La fueio que s'acabo rapidamen en un benc, l'urno lisco e la sedo roso permeton de la destria dis àutris Encalypta. Fai ges de proupagulo au contro de Encalypta streptocarpa.
Port : Acroucarpo
Taio : 0,5 à 2 cm
Fueio : 2 à 3,5 mm
Tipe bioulougico :
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Encalypta
Famiho : Encalyptaceae
Ordre : Encalyptales
Coulour de la flour :
Petalo : 0,2 à 1 cm
Ø (o loungour) flour : Ges o rudimentàri
Flourido : Printèms
- Febrié à mai Ivèr
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 50 à 1800 m
Aparado : Noun
Jun
Liò : Roco
- Muraio
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Oulartico
Ref. sc. : Encalypta vulgaris Hedw., 1801